Ummæli páfa

Páfi hefur lög að mæla þegar hann minnist á meðferð hvíta mannsins á frumbyggjum Ameríku. Þau eru til háborinnar skammar enda var glórulaus gróðahyggja sem þar réð för.

Íslendingarnir Bjarni Herjólfsson og Leifur Eiríksson höfðu enga burði að leggja undir sig Ameríku enda fámennir og tóku þá viturlegu ákvörðun að gleyma henni aftur.

Mosi

Páfi minnir á dökkar hliðar bandarískrar sögu

Skynsamleg tillaga

Lundinn er langvinsælasti fuglategund meðal flestra erlendra ferðamanna sem sækja Ísland heim. Það er því miður sem það kemur fyrir, að veiðimenn eru að aðhafast þegar ferðamenn sjá til. Einhverju sinni var Mosi í hvalaskoðunarferð með þýskum ferðamönnum á Skjálfanda. Einhverra hluta vegna var hvali hvergi að finna utan örfáar hnísur sem eðlilega glöddu eftirvæntingarfull hjörtu. Til að bæta úr, ákváðu þeir hvalaskoðunarmenn að sigla áleiðis til Lundeyjar til að sýna þó ferðamönnunum lunda sem n.k. uppbót fyrir hvalaleysið. Jú það var mikið að gerast hjá fuglunum í Lundey en það var fyrst og fremst vegna ákafs veiðimanns sem háfaði hvern lundann á fætur öðrum. Mikil voru vonbrigðin. 

Öðru sinni átti Mosi leið um Breiðafjörð með gamla Baldri, einnig með ferðahóp. Skammt frá Flatey var siglt gegnum stórar breiður af hömum af lunda. Þá höfðu veiðimenn fleygt hömunum í sjóinn eftir að hafa hamflett lundann. Ferðamenn tóku eðlilega eftir þessu og töldu fyrst að mikil sýki hefði lagt þessar þúsundir að velli.

„Aðgát skal höfð í viðveru sálar“

Ástæða er til að taka fyllsta tillit til ferðamanna sem leggja mikið á sig að ferðast til Íslands. Við megum aldrei grafa undan með ámælisverðu kæruleysi ferðaþjónustunni, hún er fyrir löngu orðin  mikilvæg atvinnustarfsemi.

Hugmynd um að friða lundann er skynsamleg enda er talið að mikil fækkun hafi orðið á undanförnum árum sem talin er fyrst og fremst stafa af átuskorti fremur en veiðum. Veiðar taka auðvitað mjög drjúgan toll af stofninum þó ekki sé vitað með vissu hvaða áhrif þær kunna að valda.

Mosi

Leggur til að lundinn verði friðaður í ár

Erfið pólitísk ákvörðun

Í lýðræðissamfélagi skiptist fólk á mismunandi viðhorfum og skoðunum. Það er því mjög eðlilegt að fólk hafi mismunandi sjónarmið gagnvart ýmsum viðfangsefnum enda geta fletirnir og sjónarhornin verið æríð mörg. Hlutverk stjórnmálamanna er að taka skynsama og umfram allt heiðarlega ákvörðun sem hugnast meirihlutanum en ekki er alltaf sem slík ákvörðun falli í frjóan jarðveg hjá hinum. Umdeildar og skjótar ákvarðanir leiða yfirleitt alltaf til deilna sem geta dregið langan dilk á eftir sér.

Því er mjög mikilvægt að ákvörðun byggist á góðum og gildum rökum.

Annars er um þessi mál að segja, að við Íslendingar stöndum mjög framarlega í heiminum varðandi beislun jarðhitans og friðsamlegri nýtingu hans. Allir sem gjörla þekkja á þessu sviði gera sér ljóst að við erum með gríðarleg verðmæti í höndunum sem byggist á þeirri reynslu og þekkingu sem við höfum aflað okkur á þessu fyrirbrigði. Eitt af því sem við höfum fram yfir aðrar þjóðir er, að hérlendis hefur verið starfræktur í áratugi Jarðhitaskóli Sameinuðu þjóðanna og rekinn er í húsakynnum Orkustofnunar. Ungum og efnilegum jarðfræðistúdentum úr öllum heiminum er beint hingað til að fræðast af einum færustu jarðfræðisérfræðingum ekki aðeins okkar Íslendinga heldur er talað um jafnvel í heiminum öllum. Það er því hvorki undur né stórmerki að miklar væntingar séu gerðar til okkar sérfræði um jarðhitann. Íslendingar eru auk þess fyrir löngu þekktir fyrir að vera bæði þolgóðir og úrræðagóðir þegar e-ð óvænt bjátar á og flestir vilja undir slíkum kringumstæðum leggja árar í bát.

Við skulum því vona að þeir stjórnmálamenn sem málið varðar, ígrundi vel allar staðreyndir málsins og taki góða og skynsamlega ákvörðun sem stuðli að auknum og betri hag okkar án þess að miklum hagsmunum sé fórnað. Það er ætíð sárt þegar ávinningur nánast „gufar upp“ og verður ekki þeim til góða sem upphaflega höfðu kostnað af.

Mosi 

Tillaga um sölu á REI?

Furðuleg viðbrögð

Sjálfsagt er að hafa skoðanir á flestu en þegar verkfræðinga og aðrir sérfræðingar hafa skoðað gaumgæfilega möguleika á höfn á Suðurströndinni um árabil, þá er hafin undirskriftasöfnun í Vestmannaeyjum gegn þessum hugmyndum. Nú hafa verkfræðingar mjög mikla reynslu og höfn í Þorlákshöfn var á sínum tíma talin verða mjög dýr enda aðstæður erfiðar enda er suðaustanáttin sérstaklega erfið meðfram allri strönd Suðurlands. En þetta tókst vel og hvers vegna ætti höfn á Bakka ekki að takast þegar verkfræðingar telja að svo sé?

Mosa finnst sjálfsagt að treysta verkfræðingum og ekki má gleyma því að verkþekking hefur tekið mikið fram á þeim áratugum frá hafnargerð í Þorlákshöfn hófst. Höfnin var stækkuð og bætt verulega eftir gosið 1973 í Heimaey og þá komu þessir frægu steyptu steinar til sögunnar sem er krækt saman með ákveðinni tækni, nokkuð sem sumir Eyjamenn hlógu að. Ætli nokkur hlægi þegar höfnin á Bakka hefur verið byggð og í ljós kemur að unnt er að byggja höfn þar engu að síður en í Þorlákshöfn á sínum tíma.

Sennilega er sandburður sem áhyggjur þarf að hafa af. Spurning hvort unnt sé að nýta ál úr Markarfljóti til að hreinsa reglulega sandinn úr höfninni?

Mosi

Þrjú þúsund skrifuðu undir gegn Landeyjahöfn

Sjúklegar hvatir

Að afla sér og sínum nægt fé til brýnustu nauðsynja og kannski örlítið meira, hefur lengi þótt sjálfsagt mál. Nú er allt í einu komnir fram peningakarlar sem með hugkvæmni hafa komist yfir þvílíkan gróða, að heilu þjóðirnar virðast ekki bera nema brot af því sem þessir braskarar virðast komast yfir á einni nóttu. Draumur athafnamannsins?

Þetta kann að vera löglegt en með öllu siðlaust. Þegar braskarar sem gríðarlegan auð á bak við sig taka sig saman til að grafa undan fjárhag heilu ríkjanna, þá er komið nóg. Þessir herramenn eru að leika nákvæmlega sama leikinn og þegar stjórnendur olíufélaganna taka sér fyrir hendur að hafa samráð um verð á bensíni og olíu.

Fyrir um 100 árum voru sett lög af Theodór Roosevelt um bann við hringamyndanir í bandarísku efnahagslífi. Þessi lög áttu mikinn þátt í að efla samkeppni og koma í veg fyrir samanþjöppun valds á vegum fyrirtækjasamsteypa.

Nú er það mjög mikilsvert að kapítölsk ríki setji sér hliðstæð alþjóðleg lög um starfsemi stórtækra braskara sem komið gæti í veg fyrir að þeir hafi ekki lengur frjálsar hendur að ógna viðskiptaheiminum. Oft er þörf en nú er nauðsyn að koma lögum yfir þá sem hrfisa til sín margfalt meira en þeir þurfa að nota.

Sparnaður er dyggð en þegar svona kemur upp, þá er það græðgin sem veldur vandræðum heilu þjóðanna, stórra sem smárra.

Mosi

 

 

Hæstu tekjur sem nokkru sinni hafa sést

Engin víti til að varast?

Nú hefur Vilhjálmur Bjarnason sem farið hefur fyrir Samtökum fjárfesta í mjög alvarlegri gagnrýni á þessi óvenjugóðu þóknanir sem stjórnendur stórfyrirtækja hafa ákveðið sjálfum sér. Og Vilhjálmur lætur ekki þar við sitja: Hann hefur hafið málsókn gegn Glitni þar sem byggt er á þessari alvarlegu gagnrýni.

Nú virðist eins og norska deild Glitnis hafi ekki tekið þessa gagnrýni sérlega alvarlega. Þorsteinn M. Baldvinsson stjórnarformaður Glitnis tekur undir gagnrýni Vilhjálms en virðist þrátt fyrir að vera stjórnarformaður, ekki hafa nein áhrif. Þeir í Noregi halda uppteknum hætti.

Í viðskiptakálfi Morgunblaðsins í dag, 17.apríl, bls. 6 er mjög lýsandi mynd af stöðu mála: Meðan venjulegir hluthafar, eigendurnir fá afhent hóflega þykkt seðlabúnt þá er í annarri röð stjórnendur á sérkjörum sem aka í hjólbörum eða rogast með þunga sekki troðfulla af peningum.

Er skiljanlegt að hagur efnahagslífsins sé ekki betri þegar stjórnendur á sérkjörum grafi undan fjárhagslegum grundvelli banka og fyrirtækja.

Burt með sérkjörin! Þeim ber fremur að skipta þegar vel árar til hluthafa og starfsmanna.

Mosi 

„Hluti af ruglinu“

Grafalvarlegt mál

Svifryk er ásamt vaxandi útblæstir CO2 og brennisteinssambanda eitt alvarlegasta umhverfismálið okkar sem búum í þéttbýlinu.

Ljós er að svifrykið á sér ýmsar rætur. Nærtækast er auðvitað að líta sér næst og sérstaka athygli vekur athygli okkar hve slit gatna af völdum nagladekkja er verulegt.

Hluti svifryks á sér auðvitað annan uppruna: uppblástur er víða mjög mikill og eftir ríkjandi vindáttum á hverjum stað kann rykið að berast langar leiðir í sterkum og þurrum vindi. Sennilega á svifryksmengun á Akureyri sér einhvern uppruna á uppblásturssvæðum Norðausturlands en kunnugt er að landið norðan við Vatnajökul er úrkomurýrasti hluti landsins. Sjá má á gróðurfari í Þingeyjarsýslum hve auðnirnar eru æpandi. Þegar ekið er í suður frá Kelduhverfi öðru hvoru megin Jökulsár á Fjöllum þá er fyrst ekið gegnum allgróskumikinn birkiskóg. Smám saman verður gróðurinn strjálli og fábreyttari og þegar komið er langleiðina að Hafragilsfossi og Dettifossi er gróðurinn nánast með öllu horfinn nema þar sem einhverrar vætu er að vænta.

Fyrir um aldarfjórðungi mátti fyrir hver jól heyra auglýsingar um hangiket kennt við Hólsfjöll glymja í eyrum landsmanna. Það átti að taka öðru bragðgóðu hangiketi öðru fram, kannski af því að það var fitusnauðara en annað hangiðket. Þarna hefur Landgræðslan barist með misjöfnum árangri gegn gróðureyðingu áratugum saman og hefur oft þurft að lúta í lægra haldi. Því miður. Nú eru þessir bæir sem kenndir voru við Hólsfjöllin og hangiketið sennilega allir með tölu komnir í eyði enda dettur engum heilvita manni að hafa sauðfjárhald á þessu erfiða gróðureyðingarsvæði.

Í Reykjavík er hluti svifryksins upprunnið frá Mosfellsheiði og af hálendinu sunnan Langjökuls en Biskupstungnaafréttur var lengi vel eitt versta uppblásturssvæði á Suðurlandi. Þegar Mosi var í sveit fyrir meira en 40 árum austur í Árnessýslu mátti oft sjá í vaxandi norðanátt að skyndilega birgðist sýn til Langjökuls. Oft var innan stundar óþægilegt að vera utandyra og sáust þá ekki lengur til Bjarnarfells, Högnhöfða, Laugarvatnsfjalls og annara fjalla ofan byggðar í Biskupstungunum sökum uppblásturs einkum á Haukadalsheiði sem þá var að eyðast. Að einhverju leyti er svifryksmengun í Reykjavík einnig upprunnin á Reykjanesskaganum og jafnvel söndunum á Suðurlandi.

En við þurfum að beina fjármagni í rannsóknir á þessu fyrirbæri jafnframt að skattleggja alla mengandi starfsemi hvort sem er útblástur frá farartækjum, bílum, flugvélum, skipum og öðrum vélknúnum farartækjum, stóriðjunni og einnig þarf að taka á að dekkjanaglar séu skattlagðir. Oft valda þeir meiri skaða en gagn, ekki aðeins eigendum sínum sem þeir þjóna heldur öllum öðrum!

Mosi

Búist við miklu svifryki

Kvótinn

Ef afli hefur verið góður að undanförnu er þá ekki ástæða til að telja að fiskistofnar séu vanmetnir? Hafrannsóknastofnun hefur yfirleitt haft tilhneygingu fremur til að vera mjög varfærin um mat fiskistofna en að sýna léttúð.

Spurning hvort ekki sé fyllsta ástæða til að endurskoða kvótakerfið a.m.k. að einhverju leyti og hvort tilefni sé að auka kvótann að einhverju leyti? Brottkastið þarf að stöðva með einhverjum ráðum. Það er skömm að slíkum vinnubrögðum!

Mosi

Segir brottkast að aukast gífurlega

Krónan er forngripur

Á Víkingaöld var gangsilfur af ýmsu tagi einn helsti gjaldmiðill. Ýmist var silfur talið, slegnir silfurpeningar, eða það vegið. Einnig tíðkaðist að vöruvoðir, kýr og kindur og jafnvel rostungsbein og ísbjarnarfeldir notar í vöruskiptum en það var almennt sjaldgæft. Á miðöldum voru grunneingarnar fiskar, álnir vaðmáls, kýrverð og vættir en það var þyngdareining þegar um skreið og þorskhausa var að tefla.

Í dag kallar fjármálamarkaðurinn ákaft á að gamla krónan verði látin þoka fyrir evru eða öðrum gjaldmiðli. Fá skynsamleg rök er unnt að  færa fyrir því gagnstæða: gamla krónan verður brátt að heyra sögunni til.

Þeir sem vilja halda í krónur geta allt eins fengið þá flugu í höfuðið og haft fiska,vaðmálsalin og þorskhausa sem grunneiningar mín vegna. En öll skynsamleg rök mæla með evrunni og að Íslendingar gangi sem fyrst í Efnahagsbandalag Evrópu. Fyrir almenna neytendur á Íslandi er fátt jafn hagstætt enda myndi verðlag, vextir og sitt hvað fleira verða hagstæðara.

Mosi

„Höfum við efni á því að hafa krónu?“

Yfirgengilegt kæruleysi

Á svona málum þarf að taka ákveðnum, mjög föstum tökum: Þegar þungaflutningabílsstjóri sýnir af sér afglöp í starfi sem þessu, þá á lögreglan skilyrðislaust að svipta hann ökuleyfi til bráðabrigða, sekta og láta hann jafnvel sæta því að fara aftur í ökupróf til að fá endurnýjun ökuleyfis.

Þetta þykir kannski nokkuð harkaleg aðferð, en: Ef þungaflutningabílsstjórar sýna aftur og aftur slíkt kæruleysi, þá er lögreglan búin að tapa. Lög og réttur er einskis metinn og þá er stutt í stjórnleysið. Það væri ekki hagur neins nema þeirra sem vilja upplausn og óreiðu í samfélaginu.

Við því þarf að sporna!

Hins vegar eiga þungaflutningabílsstjórar að vera öðrum góð fyrirmynd í umferðinni. Þeir eiga að sýna aðgæslu og tillitsemi í umferðinni. Ekkert er betur til þess betur fallið en að á sjónarmið þeirra sé hlustað.

Mosi

 

 

Flutningabifreið föst undir Stekkjabakkabrú