Er unnt að fyrirgera ríkisborgararétti?

Sennilega klóra margir sig í handarbökin að hafa sýnt af sér gáleysi við að mæla með til stjórnvalda að veita þessum sakaraðila íslenskan ríkisborgararétt á sínum tíma. Líklega þýðir það að íslenskt samfélag situr uppi með öll þau vandræði sem viðkomandi hefur bakað þjóðinni.

Um skilyrði fyrir að sækja um íslenskt ríkisfang má lesa á: http://www.domsmalaraduneyti.is/raduneyti/starfssvid/rikisborgaramal/upplysingar//nr/511

Þar er aðeins vikið að búsetuskilyrðum þar sem umsækjandi hafi átt lögheimili hérlendis í sjö ár. Ákveðnar aðstæður geta stytt þann tíma eins og hjúskapur, búseta á Norðurlöndum og sitt hvað fleira.

Önnur skilyrði:

1. Umsækjandi hafi sannað með fullnægjandi hætti hver hann sé.

2.  Umsækjandi sé starfhæfur og vel kynntur og leggi m.a. því til staðfestingar fram álit tveggja valinkunnra íslenskra ríkisborgara.

3.  Árangurslaust fjárnám hafi ekki verið gert hjá umsækjanda sl. þrjú ár, bú hans tekið til gjaldþrotaskipta eða hann í vanskilum með skattgreiðslur.

4.  Umsækjandi geti framfleytt sér hérlendis og hafi ekki þegið framfærslustyrk frá sveitarfélagi sl. þrjú ár.  Er umsækjanda skylt að sýna fam á að hann hafi framfært sig með löglegum hætti hér á landi og er dómsmálaráðuneytinu heimilt að afla skattframtala og gagna frá skattyfirvöldum því til staðfestingar. 

5. Umsækjandi hafi ekki, hérlendis eða erlendis, sætt sektum eða fangelsisrefsingu eða eigi ólokið máli í refsivörslukerfinu þar sem hann er grunaður eða sakaður um refsiverða háttsemi samkvæmt íslenskum lögum.  Frá þessu má þó víkja að liðnum fresti sem tilgreindur er í lögum um íslenskan ríkisborgararétt.

6. Umsækjandi skal hafa staðist próf í íslensku samkvæmt kröfum í reglugerð nr. 1129/2008.

Sjá nánar lög nr. 100/1952

Þetta er allt og sumt! Að vísu er vikið að frömdum lögbrotum í lið 5 en ekki minnst á ef viðkomandi brýtur af sér eftir veitingu ríkisborgararéttar. Við lestur laganna um ríkisborgararétt er ekki unnt að sjá neina heimild eða einhver úrræði fyrir að svipta einhvern íslenskan ríkisborgararétti.

Það mætti gjarnan setja það einfalda skilyrði fyrir veitingu íslensks ríkisborgararéttar að viðkomandi  beri að virða íslensk lög og samfélag í hvívetna og að undir vissum skilyrðum megi svipta viðkomandi ríkisborgararétt með dómi, brjóti viðkomandi af sér alvarlega hvað refsilög viðkemur. Sakamenn á Íslandi hafa ótrúlega mikinn rétt fram yfir aðra, t.d. eldra fólk, öryrkja og atvinnulausa enda umburðarlyndi Íslendinga ótrúlega mikið.

Germanskur réttur forn mælti fyrir að þeir sem aðlöguðst ekki samfélaginu og gerðust sekir um vítaverð brot, bæri að útskúfa úr samfélaginu. Þannig voru menn dæmdir í skóggang og fjörbaugsgarð sem var tímabundin útskúfun.

Í nútímarétti er þetta kannski ekki auðvelt, t.d. verður að viðurkenna svonefndan tvöfaldan ríkisborgararétt þannig að ef einhver væri sviptur ríkisborgararétt í einu ríki þá væri það upphaflega landið sem sæti uppi með vandann, rétt eins og Schengen sáttmálinn kveður á um varðandi þá sem koma ólöglega til EES/EBE svæðisins.

Þessi málaferli eiga sjálfsagt eftir að draga þann dilk á eftir sér að hvetja stjórnvöld að vanda mun betur undirbúning þessara mála. Skerpa þarf á skilyrðum enda fullþörf á því.

Mosi

Catalina áfrýjar dómnum