Afbrot borga sig aldrei

Mosi hefur lengi verið áhugamaður um bækur. Fljótlega upp úr fermingu var hann mjög oft í fornbókaverslunum og kynntist öllum fornbókasölum nokkuð vel. Einhverju sinni komu tveir strákar með pappakassa fullan af bókum til eins bóksalanna sem var einn af þeim reyndari og þekktur fyrir heiðarleika og skilvísi. Strákarnir vildu fá strax peninga fyrir það sem þeir höfðu í kassanum en fornbókasalinn var ekki á því, kvaðst hafa mikið að gera þá stundina en vildi engu að síður fá að líta á það sem þeir höfðu með sér. Tók hann upp blað og blýant og vildi fá nafn og símanúmer og kvaðst munu hafa samband síðar. Eftir að hafa gefið hvoru tveggja upp létu strákar sig hverfa og voru fljótir að því. Bóksalinn leit lauslega yfir bækurnar, tók þá upp símann og hringdi í lögreglumann sem hann þekkti. Sá kom fljótlega og tók bækurnar í vörslur lögreglunnar. Í ljós kom að þarna voru bækur sem almennt voru ekki í höndum unglinga og vakti það eðlilega tortryggni bóksalans enda kom í ljós að þær voru meðal muna sem höfðu þá þegar verið stolið í innbroti.

Hagsmunir fornbóksala eru eðlilega þeir að ekki sé verið að selja hluti sem teljast vera andlag þjófnaðar, þ.e. þeim hafi verið stolið eða að eignarréttur sé ekki óvéfengdur. Réttur eiganda að fá til sín aftur stolinn hlut er mjög ríkur í germönskum rétti og þar með íslenskum. Þó hlutur hafi lent í höndum þjófs þá getur svo farið að sá sem hefur hann í sínum vörslum verði að láta hann í hendur upprunalegs eigenda enda sé eignarréttur hans á hlut sannanlegur. Þá situr sá sem hefur orðið fyrir því að kaupa stolinn hlut, þ. á m. bækur, með skaðann og verði að beina endurkröfu sinn að þeim sem seldi.

Óskandi er að allar þær verðmætu bækur sem hurfu úr dánarbúinu endurheimtist og að málið allt skýrist hvernig það atvikaðist vildi til að þessar bækur lentu í höndum á öðrum en eigendum.

Mosi

Stærsti bókastuldur Íslandssögunnar

Athugasemdir

[Guðjón Sigþór Jensson, 5.1.2008 kl. 09:46]

Ef hlutur sem hefur verið stolið og seldur sem þýfi þá skiptir miklu máli hvort hann ber með sér einhver séreinkenni, þá er brigðarétturinn mjög ríkur. Dæmi um þetta er t.d. hestur.

Ef bók sem hefur einhver séreinkenni er t.d. í sérstöku bandi, er kannski merkt eiganda sínum eða tölum ekki um að vanti örk eða einstakt blað og þessum einkennum er lýst af þeim sem vill nýta sér brigðarétt þá skiptir grandleysi 3ja aðili engu máli. Algengt var fyrrum að þeir sem áttu gamla bók en ekki heila, létu útúa það sem á vantaði og létu binda þannig inn. Þannig hefur Mosi séð gallað eintak af Norsku lögum sem prentuð voru í Hrappse: Titilblað og formáli er skrifað af listaskrifara og má vart sjá í fyrstu að um afrit eða eftirgerð sé um að ræða.

Þegar gamall dómapraxís er skoðaður þá kemur þessi ríki brigðaréttur mjög vel fram.

Hins vegar er ekki auðvelt að sanna eignarrétt ef t.d. heyi er stolið og það slt sem þýfi. Sama má segja um nánast allt sem ekki ber með sér nein séreinkenni sem hlutur, er tegund þar sem magn eða gæði eru ákvörðuð. Þá getur verið erfitt að sanna eignarrétt.

Fróðlegt væri að heyra nánar frá þessari reynslu þinni þar sem reyndi á brigðaréttinn.

Er sammála þér Ólafur að öll líkindi eru til að þeir bóksalafeðgar hafi ekki viljað hafa undir höndum þýfi til sölu. E-ð mun því vera málum blandið og að öllum líkindum verður reynt að selja þessar gömlu bækur frá 16. og 17. öld einhvers staðar erlendis þar sem erfiðara kann að rekja uppruna þeirra.

Mosi