Var Pokasjóði stolið?

Á sínum tíma beittu þeir jarðfræðingarnir Sigurður þórarinson (1912-1983) og Þorleifur Einarsson (1931-1999) sér mjög fyrir umhverfisvernd. Mun  Sigurður hafa verið einn af þeim fyrstu sem beittu sér í fjölmiðlum að Íslendingar legðu áherslu á að vernda náttúru landsins. Má í því sambandi benda á frábært erindi í Ríkisútvarpinu sem Sigurður mun hafa flutt 1949 þar sem hann nánast vakti Íslendinga af þyrnirósarsvefni. Þetta góða erindi má lesa í 20. árg. Náttúrufræðingsins, tímariti Hins íslenska náttúrufræðifélags 1950. Fyrir um 20 árum beitti Þorleifur Einarsson sér fyrir stofnun Pokasjóðs og ánafnaði hann Landvernd þessa hugmynd. Í því sambandi voru haldnar hátíðlegar ræður og rituðu forsvarsmenn verslunareigenda og Landverndar samstarfssamning. Síðan gerist það af ókunnum ástæðum, að samningnum við Landvernd hafi verið rift og stofnaður Pokasjóður verslunarinnar. Þá var Þorleifur látinn en hann bar hag Landverndar ætíð mjög.

Þessi yngri pokasjóður virðist hafa mjög víðtæk markmið, ekki aðeins að styrkja verkefni á sviði náttúruverndar og umhverfismála, heldur að styrkja allt mögulegt á sviði félagsmála og menningarmála. Óhætt má segja að tilgangurinn hafi verið heldur en ekki þynntur út að ekki sé fastar kveðið að orði.

Mér hefur alltaf fundist þetta einkennilegt að Landvernd hafi verið svipt varsla þessa sjóðs. Ekki veit eg hvort þetta tengist einhverju leyti bókhaldsfyrirkomulagi fyrirtækjanna, t.d. hvort þessi framlög nýtist versluninni að einhverju leyti til frádráttar vegna skattamála. Landvernd á allt gott skilið og æskilegt væri að verslunin sæi sóma sinn í því að skila Landvernd því sem áður var tekið.

Landvernd eru elstu frjálsu félagasamtökin á Íslandi sem hafa unnið hreint frábært en stundum umdeilt starf. Stundum hafa stjórnmálamönnum ekki líkað þegar Landverndarmenn hafa ályktað e-ð sem er stjórnvöldum ekki að skapi. Má þar til nefna afstaða Landverndar til umdeildra framkvæmda á hálendi landsins. Var gengið svo langt að þessir sömu aðilar drógu sig út úr samstarfinu í Landvernd, aðilar á borð við Samband íslenskra sveitarstjórna. Fáir aðilar þurfa að vinna nánar með Landvernd en einmitt sveitarfélögin. Í þessum samtökum Landvernd eru bæði félög, einstaklingar, fyrirtæki og stofnanir. Starfið er þverpólitískt og er engin áhersla lögð á e-ð sem litað er af stjórnmálum fremur af tilfinningu okkar og virðingu fyrir náttúru landsins á faglegum forsendum.

Mosi alias

Hæsti styrkur úr Pokasjóði til uppgræðslu rofabarða