Er Ólafur Ragnar aðalandstæðingur ríkisstjórnarinnar?

Þegar núverandi stjórnarflokkur tóku við stjórnartaumunum í Stjórnarráðinu með versta tannfé í sögu lýðveldisins var stjórnarandstaðan bæði reikul og ráðvillt. Spillingin í kringum einkavæðingu bankanna dróg sinn dilk á eftir sér og hæst bar Icesave vitleysan. Ríkisstjórnin hugðist leysa þessi mál með samningum með því hugarfari að betri er rýr sætt en engin. Í ljós hefur komið að nægar innistæður eru fyrir hendi í þrotabúi gamla Landsbankans ef þessir samningar hefðu gengið eftir eins og stjórnmálamenn þeir sem líta á þessi vandræði með ísköldum en raunsæjum augum.

En þá geysist bóndinn á Bessastöðum fram, sér aumur á stjórnarandstöðunni og tekur af skarið. Miklar æsingar hafa verið uppi og fullyrða má að brotið blað sé í sögu forsetaembættisins: Lengi vel var forsetinn sameriningartákn, nú er hann meira tákn sundrungar og tortryggni.

Ríkisstjórninni hefur tekist hins vegar furðulega vel að koma vandræðum og kæruleysi fyrri ríkisstjórnar í ásættanlegra horf. Skuldir ríkissjóðs fara minnkandi, tekjuhalli dregst stórlega saman, unnt hefur verið að hemja dýrtíðina og tryggja kaupmátt launa nokkurn veginn en það það besta er: unnt hefur verið að varðveita velferð samfélagsins: heilbrigðiskerfið, menntakerfið og allt sem því fylgir, þar hefur ekki verið rifið niður eins og íhaldsmenn vilja gjarnan og einkavæða sem mest þar sem vænta má gróða.

Hins vegar hefur ríkisstjórninni ekki tekist að draga úr atvinnuleysi þó tölur um atvinnuleysi séu eitthvað að lækka.

Viðhorf Íslendinga gagnvart Efnahagsbandalagi Evrópu hafa lengi verið blendin. Við högnuðumst nokkuð vel á EFTA samstarfinu og eiginlega má segja það sama um EES. Sem stendur höfum við tengst Efnahagsbandalaginu nokkuð náið og spurning hvort við viljum ganga alla leið. Við eigum að líta ísköldum og raunsæjum augum á kosti og galli en ekki gera okkur fyrirfram skoðanir. Ekkert er ljóst í hendi fyrr en samið hefur verið um sérþarfir Íslendinga og skipta þar fiskveiðar okkar þar eðlilega mestu.

Innan EBE er aukinn skilningur gagnvart Íslendingum sérstöðu þeirra og þörfum. Við erum fámenn þjóð og skiljanlegt að margir sýna EBE tortryggni og að við verðum þar með valdalausir. Hinu má ekki gleyma, að betra er sanngjarnt erlent vald en innlent vald sem mismunar þegnum sínum. Eitt af markmiðum EBE er að draga sem mest úr spillingu tengt valdi og þar með má vænta að hagur okkar hvað það viðvíkur verði betri.

Þá er mikill ávinningur með fjárhagslegum stöðugleika með sameiginlegri mynt en það er tómt mál meðan við höfum ekki fullnægt skilyrðum sem kennd eru við Maastrickt. Hollt er okkur að stefna að fullnægja eftir sem áður þeim skilyrðum.

Einnig má ekki gleyma að innan EBE hefur verið unnið mjög mikilvægt og dýrmætt starf til að efla mannréttindi, umhverfismál og félagsleg réttindi.

Þá eru ókostirnir: Ljóst er að aðild geti orðið okkur dýrari en hagnaðurinn. Við missum að einhverju leyti sjálfsákvörðunarrétt okkar en á móti stöndum við sem hluti stórrar heildar betur að vígi gegn ágirni stórveldanna í vestri og austri. Við Íslendingar höfum t.d. orðið þess augljóslega varir að kínversk stjórnvöld vilja gjarna koma sér betur fyrir hér á Íslandi og líta á landið sem kjörinn vettvang til að styrkja hagsmuni sína. Kínverjar reka hér fjölmennasta sendiráðið sem er jafnvel fjölmennara en það bandaríska!

Það er mikilsvert að við skoðum alla kosti og galla aðildar að EBE þegar ljóst er að samningar hafa verið gerðir, að sjálfsögðu með fyrirvara um staðfestingu Alþingis og þjoðaratkvæðagreiðslu.

Því skiptir engu máli hvað forsetinn okkar eða fyrrum ritstjóri Morgunblaðsins, fyrrum andstæðir pólar íslenskra stjórnmála, kunna að fallast í faðma nú á þessari stundu.

Ástandið í þjóðmálum minnir að mörgu leyti á deilumálin í stjórnmálum á öndverðri síðustu öld.

Góðar stundir!

Styrmir: Forsetinn öflugur liðsmaður