Kaldastríðið átti sínar skuggahliðar

Á þessum árum var kaldastríðið í miklum uppgangi. Skelfileg tortryggni var bæði í austri og vestri, enginn mátti hugsa öðru vísi en sem valdhöfunum var þóknanlegt. Meira að segja á Íslandi var illa séð að ræða um alþjóðastjórnmál öðru vísi en með gleraugum Bandarríkjamömmu. Menn voru án undantekninga úthrópaðir sem kommúnistar eða þaðan af verra: útsendarar kommanna í Kreml. Núna í dag erum við sem betur fer að upplifa aðra tíma þegar frjáls hugsun fær að njóta sín án þess að hún sé lituð af hagsmunagæslu BNA eða þáverandi Sovétríkjanna. En því miður geta þessir tímar runnið upp aftur: Vestur í Bandaríkjunum hefur valdaklíka sem er gegnsýrð glórulausu hernaðarbrölti tröllriðið öllum húsum á undanförnum árum. Og í austrinu er Pútín núverandi þjóðarleiðtogi Rússlands búinn að koma ár sinni svo vel fyrir borð, að á þeim átta árum sem hann hefur gegnt því mikilvæga embætti er hann orðinn einn af mestu auðmönnum heims. Í kvæði Þorsteins Erlingssonar um Jörund hundadagakonung bendir skáldið á þá mikilvægu staðreynd að til að koma sér upp valdakerfi þarf fyrst að tryggja sér nægan auð til þess. Og hvernig geta auðmenn styrkt og eflt völd sín öðru vísi en með auðnum sem hefur fram að þessu verið ágæt ávísun á traust völd. Sá valdasjuki þekki sér engin takmörk, ætíð ber að efla þau og styrkja.

Ætli við getum ekki tekið undir með Einari þveræing sem segir frá í Heimskringlu Snorra Sturlusonar að þröngt yrði bændum á Íslandi fyrir dyrum sínum ef Noregskonungur eignaðist Grímsey og hæfi að færa sig upp á skaftið!

Fornritin eru einhver sú mesta náma fróðleiks sem við Íslendingar eigum og auðvitað er rétt að halda þeim merku bókmenntum uppi til að auðga og efla þau völd sem okkur eiga að vera dýrmætust: að treysta þekkingu okkar og andakt yfir þessum sjóði sem er dýrmætari en prjál og tildur alls heimsins.

Sá sem sækir sér styrk í þessar bókmenntir er ekki síður auðugri en þeir sem eru að baða sig í þessu einskisverðu völdum, sem kannski verður nokkuð stutt í. 

Með ósk um gleðileg jól og farsælt nýtt friðsamlegt ár.

Mosi

Vildi fjöldahandtökur árið 1950