Falboðnar fálkaorður

Mörgum finnst annkannalegt að sjá fálkaorðuna borna á torg og hún falboðin hverjum sem vill og hefur nægjanlegt fjármagn.

Nú segir í lögunum um fálkaorðuna að ættingjum látins orðuþega beri að skila orðunni aftur til Orðunefndar. Fálkaorðan er því ekki eign í þeim venjulega skilningi sem gengur í arf heldur viðurkenning fyrir eitthvað sérstakt starf sem viðkomandi einstaklingur hefur látið til sín taka. Minnir þetta tilfelli nokkuð á eignaréttarfyrirvara sem víða kemur við sögu. Vegabréf eru t.d. eign ríkisins en ekki viðkomandi ríkisborgara.

Spurning er hvort ekki hefði þurft að fylgja þessu skilyrði betur eftir varðandi orðurnar eftir ef á að halda í það.

Nokkuð vandræðalegt en væri á vissan hátt ósköp eðlilegt að sá sem fálkaorðan er veitt, verði að inna af hendi skilagjald rétt eins og innheimt er af nýjum bílum. Þegar orðu væri skilað, fengist fjárhæðin endurgreidd til efingja ásamt vöxtum og dýrtíðaruppbót ef einhver er. Það gæti verið þeim hvatning að inna skil á þessum viðurkenningum.

En þá er spurning um skattahliðina. Ber að greiða skatt af slíkri greiðslu, t.d. fjármagnstekjuskatt? Ja hví ekki það? 

Kannski að  ástæða sé að breyta lögunum um fálkaorðuna. Lengi hefur staðið styrr um hana og hefur mörgum sýnst hún vera óttalegt prjál og jafnvel pjátur. En hugmyndin er gömul og má telja að upphaf hennar sé frá miðöldum þegar þjóðhöfðingjar vildu umbuna þeim sem honum var sérstaklega að skapi og vildu auka virðingu þeirra. Svipuð hugsun er á bak við lénsveldi miðalda.  Þau gengu ýmist í arf, t.d á Þýskalandi en í Frakklandi féll lénið niður við andlát enda var það vegna persónulegs sambands lénsherrans og konungs. Elsti sonur lénsherrans varð því að endurnýja lénið og gerast undirsáti konungs. Er hér komin meginskýringin á því hvers vegna konungsveldið franska reyndist ætíð mjög sterkt.

Það gæti því verið umdeilanlegt að afnema með öllu orðuveitingar en vissulega má hvetja til að yfirvöld sýni hófsemi í þessum efnum sem öðrum, yfirvegi vel og vandlega áður en ákvörðun er tekin og rökstyðja vel val sitt.

Mosi alias 

Fálkaorður boðnar til sölu á eBay