Byrjar ballið aftur?

Einu sinni var eg heillaður af hugmyndafræði Eyjólfs Konráðs Jónssonar (Eykonar) og Albert Guðmundssonar um almenningshlutafélög. Hugmyndin var einföld með tvöföldu markmiði: Að almenningur gæti fjárfest sparnað sinn í hlutabréfum fyrirtækja sem væru vel rekin og gæfu góðan arð annars vegar. Hins vegar að fyrirtækin juku rekstrarfé sitt með nýju hlutafé og væru þá síður háð lánsfé til rekstrar.

Síðar var eins og andskotinn kæmi í spilið. Fram komu menn sem keyptu og keyptu hlutafé með ódýru lánsfé með veði í hlutabréfunum. Þannig urðu ýms stöndug fyrirtæki yfirtekin jafnvel með tæknibrögðum eins og gerðist í Existu: Þar var hlutafé aukið um 50 miljarða án þess að ein einasta króna væri greidd til fyrirtækisins! Yfirtökuboð um 2 krónur fyrir hverjar 100 voru send öllum hluthöfum!

Svona fjármálasóðaskapur tíðkaðist undir verndarvæng Sjálfstæðisflokksins og sofandaháttar þáverandi Fjármálaeftirlits.

Tugir þúsunda Íslendinga á miðjum aldir töpuðu sparnaði sínum í formi hlutabréfa sem nam hundruðum miljarða. Lífeyrissjóðir töpuðu ekki minni fjárhæðum.

Hvort sama ball fjármálabrallaranna sé að byrja núna skal ekki fullyrt. En rétt er að setja tvenn sáraeinföld skilyrði fyrir atkvæðarétti í hlutafélögum: Annars vegar að fé hafi veriðraunverulega greitt til félagsins og að veðsettir hlutir beri ekki atkvæðisréttur.

Meðan svo er dettur engum heilvita manni að hætta sparifé sínu í hendurnar á mönnum sem stunda viðskipti sem enda á líkan hátt og hjá fyrri fjárglæframönnum.

Góðar stundir

Hlutafjárútboði í Högum lokið