Kennarar eiga gott skilið!

Þessi frétt kemur ekki á óvart.

Kennarar á Íslandi eiga sérstakan heiður skilinn fyrir óeigingjarnt og fremur illa launað starf.

Stjórnmálamenn mættu skoða fræðslumálin betur og sama má segja um heilbrigðismálin, íslenska ríkisstjórnin sérstaklega. Meðan hálfum milljarði er fleygt vegna einhverra varnarmála sem gengur út á að halda uppi áhöfnum herflugvéla sem hingað eru að flækjast. Ríkið tekur að sér að greiða háar fjárhæðir fyrir gistingu og uppihald á bestu og dýrustu gistihúsum landsins, - minna má það ekki vera fyrir þessa herramenn! Flott forgangsmál finnst ykkur ekki? Margt væri unnt að gera fyrir þetta mikla fé í þágu fræðslu og heilbrigðismála.

Mosi

Kennurum treyst best á Íslandi

Handvömm eða ásetningur?

Nú hlýtur að vera til öryggisafrit af þessum gögnum. Ef þeim hefur einnig verið eytt þá vaknar grunsemdir um að þetta sé ekki venjuleg handvömm og mistök, heldur ásetningur.

Bush stjórnin hefur fremur haft slæman málstað að verja þegar þetta dæmalausa stríð í Írak ber á góma. Tilefnið var ærið þokukennt svo ekki sé dýpra í árina tekið. Markmið árásarinnar voru í raun önnur en sú lögregluaðgerð sem sögð var vera ástæðan: að koma lögum yfir hermdarverkamenn. Í ljós hefur komið að það voru fyrst og fremst að tryggja hagsmuni tengdum olíu og hernaðarstefnu Bandaríkjanna. Spenna í þessum heimshluta er mjög mikil og þetta á eftir að kosta sitt.

Nánast allt hefur gengið brösulega og þetta stríð sannar enn að oft er betra heima setið en að heiman farið. Nú hafa fleiri bandarískir hermenn fallið en í þessum hræðilegu árásum haustið 2001. Og enn fleiri hafa komið til baka helsárir á sál og líkama. Þá eiga hundruð þúsunda ef ekki milljónir um sárt að binda í Írak.

Mætti þá ekki betur lesa Sturlungu sér til fróðleiks og upplýsingar. Sturla Þórðarson og fleiri rithöfundar lýsa þar hversu valdagræðgi, vopnaburður og vígaferli eru einskis virði. Betra hefði verið að Bush og félagar hans hefðu eitthvað velt fyrir sér afleiðingunum sem þeir hafa verið að ana út í.

Þeim verður ekki fyrirgefið því þeir vissu eða máttu vita hvað þeir voru að gera!

Mosi

Tölvugögnum Hvíta hússins líklega eytt

Mismunandi fjárfestingasjónarmið

Við sjáum að þarna kemur fram mjög mismunandi sjónarmið við fjárfestingu. Annars vegar er allt of algengt að fjárfestar vilji hala inn skyndigróða en sitji síðan uppi með tap vegna þess að þeir þurftu að selja aftur til að geta staðið í skilum. Uppgangur íslenska hlutabréfamarkaðarins á undanförnum árum er vegna þessara sjónarmiða: fjárfest er með nokkurri vissu að hlutabréfin sem keypt voru hækki verulega. Þá gerist það að vegna einhverra óvæntra atvika verður til gríðarlegur lánsfjárskortur og þá verður til það sem nefnt hefur verið skortsala. Fjárfestar hafa fjárfest fyrir lánsfé og bankarnir hafa tekið hlutina að veði. Þá gerist það að hlutabréf rýrna í verði og þar með veðið. Keðja niðursveiflu á hlutafé verður þegar bankarnir vilja fá lánsféð til baka eða betri veð.

Langtímafjárfestirinn er ekki að hugsa um þessar sveiflur. Hann á hlutabréfin jafnvel alveg skuldlaus og er því rólegur þó svo aðveruleg lækkun verði á þeim. Hann bíður rólegur, fjárfestir e.t.v. smávegis og einhvern tíma kemur að því að Eyjólfur hressist svo framarlega sem fyrirtækin séu rekin með einhverju viti og að fjárhagur þeirra og umsvif eru nægjanlega traust. Langtímafjárfestirinn kemur yfirleitt betur út í sínum fjárfestingum en braskarinn sem kaupir og selur, oft mjög tilviljanakennt, hann kannski græðir um stund en tapið verður oft margfalt meira.

Mosi

FL Group hefur selt í Commerzbank

Ráðagóðir lögreglumenn

Atvikalýsingin að tarna er eins og í rómönum grínista Íslendinga nr. 1: Þráins Bertelssonar. Gott er að lögreglumenn hafi náð að góma tvo skúrka í einni ferð og óskandi er að þeir komi sér hið snarasta á hinn þrönga en dygga veg.

Mosi

Ræningjar staðnir að verki

Valdið spillir

Sigurður Líndal hittir naglann beint á höfðuð þegar hann segir að ofsatrúarhópur sé núna við stjórnvölinn á Sjálfstæðisflokknum (sjá grein hans í Fréttablaðinu í dag, 15.1.). Völdin spilla og nú fer að verða nóg af því góða. Valdagleðin er að hlaupa með menn í gönur. Ef áfram heldur sem fram horfir, verður lýðræði á Íslandi aðeins til í sögubókum.

Óskandi er að næsti landsfundur Sjálfstæðisflokksins finni og velji betri og lýðræðissinnaðri stjórnendur en þá sem nú virðast ráða ferðinni. Þeir virðast ekki kunna sér hóf og þeir hafa farið og oft langt yfir strikið.

Mosi

Embættisveitingar innan marka

Hvað er um að vera?

Hugðust Bretar opna menningaskrifstofu í tenglsum við sendiráð sitt austur í Moskvu? Og rússnesk yfirvöld vilja siga skattalögreglunni á þessa starfsemi?

Á tímum kaldastríðsins voru Rússar með mjög mikla starfsemi í flestum löndum heims. Sendisveit þeirra á Íslandi var t.d. ótrúlega fjölmenn. Voru þeir m.a. nefndir viðskiptafulltrúar þó svo að öll viðskipti þeirra gegnu út á mjög einföld vöruskipti. Þeir seldu okkur olíur og einfalda ódýra bíla hingað en fengu aðallega síld og aðrar fiskafurðir í staðinn auk ullarvarnings framleiddum í verksmiðjum Álafoss í Mosfellssveit.

Í sama kaldastríði voru nokkur bókasöfn kennd við nokkur lönd starfrækt á Íslandi. Eitt af þeim stærri og viðameiri var kennd við upplýsinguna: Upplýsingamiðstöð Bandaríkja Norður-Ameríku og ekki dugði minna en Hótel Saga. Þar mátti fá léðar grammafónplötur, kvikmyndafilmur og auk bóka og var það góð viðbót við þjónustu íslensku bókasafnna. Nú er þetta allt horfið sökum sparnaðar! Með herkjum tókst að halda í þýska bókasafnið sem upphaflega var tengt nafni höfðingjans skáldsins Goethe en er núnan rekið sem deild í bæjarbókasafni Hafnarfjarðar.

Undarlegt að rússnesk yfirvöld reyni að gera allt til þess að koma í veg fyrir svona starfsemi. Það sem þau munu uppskera er að Rússar verði sólgnari í fróðleik frá Vestur Evrópu, breskar bækur, kvikmyndir, fræðsluefni. Svona starfsemi er ekki rekin með gróða í huga heldur þjónusta. Og það auðvitað á kostnað breskra skattborgara.

Spurning er hvernig réttur ríkis að starfrækja slíka starfsemi í öðru ríki. Þegar um eðlilegt ástand er að ræða í frjálsu lýðræðisríki er ekkert gert til að leggja steina í götu slíkrar starfsemi, öðru nær, hún er kærkomin sem viðbót við þá menningarstofnanir sem starfræktar eru.

Er ekki þarna greinileg vísbendingu um miklar breytingar austur í Garðaríki undir stjórn Pútíns? Rússar vilja stöðugleika en þeir þurfa að öðlast tr á lýðræðið, að það geti líka fest rætur í svo stóru ríki sem Rússland er.

Mosi

Áfram spenna í samskiptum Breta og Rússa

Endurreisn gamla bæjarhlutans

Á undanförnum árum og jafnvel áratugum hefur mikil endurnýjun orðið í miðbæ Reykjavíkur og víðar. Allt vestan úr Grandahverfi og Örfirisey og langt inn með norðurströndinni allt að Sundahöfn og jafnvel lengra, hafa eldri borgarhlutar verið endurbyggðir. Eldri hús hafa ýmist verið rifin eða flutt, stundum með mikilli fyrirhöfn og kosta mikið. Sjálfsagt er að skilja milli nýbyggðar þar sem arkitektar og byggingafyrirtæki hafi frjálsar hendur á borð við gamla Skuggahverfið og allt inn í Laugarnes. Þar eru mjög róttækar breytingar að ekki sé dýpra tekið í árina. Þar er enn töluvert svigrúm vegna þess hve byggðin er strjálli og fasteignir (lóðir) tiltölulega stórar. Í gamla miðbænum, Þingholtunum og Grjótaþorpi gildir öðru máli. Þar eru fasteignirnar, lóðirnar mjög smáar, kannski örfáir hundruð fermetrar og götur þröngar og litlar. Þar á ekki að auka byggingamagn mikið umfram það sem fyrir er. Að reisa hótel í húsasundi er mikil skammsýni, jafnvel þó svo að fasteignin (ákveðinn fermetrafjöldi af yfirborði jarðar) nái yfir tvö lóðanúmer, t.d. Laugavegur 4 og 6. Af hverju er svo kotungslega hugsað? Mosa þætti ekki ólíklegt að Einari Benediktssyni brygði bros á vör yfir slíkri heimsku. Af hverju ekki að hugsa stærra ef nóg væri af fjármunum, fá viðtal hjá fjármálaráðherra Íslands og spyrja einfaldlega hvort húsnæði Iðnskólans í Reykjavík væri ekki falt? Það hús er mjög vel í sveit sett með feiknagott útsýni yfir borgina og langt yfir Faxaflóann til fjalla Snæfellsness, Akrafjalls, Skarðheiðarinnar og Esju. Í austri blasa fellin í Mosfellsbæ við, Hengillinn, Vífilfell, Bláfjöll og öll stærri fjöllin á Reykjanesskaganum. Þar væri unnt að breyta gömlu en vel byggðu skólahúsnæði í stórt hótel sem vegna útsýnisins yrði ábyggilega mjög vinsæll gististaður. Þar ætti að vera nægt rými fyrir hópferðabíla til að koma með farþega og sækja. Einnig vegna hinna ýmsu aðfanga og þjónustu sem fylgir hótelrekstri en í húsasundi við þröngan Laugaveg er vægast sagt mjög erfitt. Og þarna er stöðugt ónæði frá umferð og öskrandi drykkju- og eiturlyfalýð.

Gamla Iðnskólahúsið hefur að prýða 3 útilistaverk eftir einn frægasta listamann þjóðarinnar, Erró. Fyrir hálfri öld var hann með vinnustofu á efstu hæð og galt húsaleigu með þessum stórkostlegu listaverkum sem eru við tvo innganga. Við Vitastíg eru tvö listaverk sitt til hvorrar handar og þriðja listaverkið blasir við aðalinngang. Ekki eru mörg listaverk sem prýða skólahúsnæði á Íslandi.

Eldri borgarhlutinn með þröngu götunum og gömlu húsunum ber að varðveita eftir því sem tök eru á. Löng vanræksla í skipulagi þarf að fleygja fyrir róða og setja þarf kvöð fyrir því að ekki sé byggt stærra né í öðrum stíl en fyrir er. Auðmagnið á ekki að geta stjórnað för og ný hús sem minna á skrýmsli byggð í staðinn fyrir þau gömlu.

Eftir heimsstyrjöldina síðari voru borgir Þýskalands og annarra landa endurbyggðar. Sérstaklega er eftirtektarvert að í Þýskalandi var lögð sérstök áhersla að endurgera gömlu húsin eftir efnum og ástæðum. Einu sinni kom Mosi í Goethe húsið í Frankfurt. Það eyðilagðist gjrösamlega í stríðinu. Þjóðverjar gerðu sér grein fyrir því í tíma og komu öllu því undan sem unnt var að taka niður og komu fyrir á herragörðum utan við borgina. Meira að segja sýnishorn af betrekkinu var varðveitt til þess að unnt væri að endurgera húsið eftir að þessi hörmulegi hildarleikur, stríðið var afstaðið. Endurgerð þessa húss gæti verið íslenskum arkitektum góð fyrirmynd. Svo nákvæmt var eftirgerðarstarfið að meira að segja marrið í tröppum hússins er á sínum stað, rétt eins og á dögum Goethes.

Mosi

Vill nota ágóða af sölu uppgerðra húsa til viðhalds öðrum

Hvernig frið?

Bush bandaríkjaforseti er sennilega einn sá stórtækasti uppvakningamaður ýmissa drauga. Ekki hefur tekist nema að litlu leyti að kveða þann draugagang niður sem þessi ólánsmaður hefur því miður vakið upp. Með stuðning bandarísku hernaðarmaskínunnar hefur hann á mjög hæpnum forsendum hafið eitt umdeildasta stríð sem háð hefur verið og ekki sér fyrir endann á. Nú boðar forseti Bandaríkjanna frið í Írak og því er eðlilegt að spyrja hvernig frið hyggst Bush koma á?

Friðarhöfðingi Hvíta hússins sér eðlilega fyrir sér frið þar sem bandarískir hagsmunir séu sem mestir. Því miður er allmikil hætta á að þetta sé eins og hver önnur óskhyggja einfeldningsins í Washington því öll vestur Asía er meira og minna risastór púðurtunna sem getur sprungið hvenær sem er. Í norður Írak eru Kúrdar sem hafa verið niðurlægðir og svívirtir í áratugi og ekki hafa þeir Bush feðgar bætt úr því. Spurning er hvort sjálfstæði Kúrda sé ekki lykillinn að varanlegum friði í þessum heimshluta, alla vega varanlegri en sá sem Bush ætlast til. Kúrdar hafa orðið fyrir loftárásum síðustu vikur og mánuði af Tyrkjum sem viðurkenna að í austur Tyrklandi séu Kúrdar einfaldlega ekki til! En þeir búa í 3 öðrum löndum og ekki eru þeir af þeim ástæðum til Tyrkja taldir!

Að koma á friði í Írak er mjög flókið og torvelt ferli sem hernaðarhagsmunir Bandaríkjamanna má ekki undir neinum kringumstæðum flækja. Þarna þarf fyrst og fremst að afvopna þá sem hafa vopn undir höndum og koma þeim aðilum sem málið varða að samningaborðinu að frumkvæði og undir forystu Sameinuðu þjóðanna. Þessi mál tengjast eðlilega vandræðunum fyrir botni Miðjarðarhafsins í Ísrael og Palestínu. Þar eru gríðarlegir hagsmunir bandarísku hernaðarmaskínunnar og ekki er vitað annað en að morðtólasalar frá öðrum löndum komi þar einnig við sögu.

Því miður hefur heimurinn oft setið uppi með einfeldninga sem telja sér allar leiðir færar. Áttin til friðar er mikið torleiði og kostar mikinn tíma og fyrirhöfn. En friður til dýrðar sér sjálfum er dæmigert fyrir þann sem ekki ber vitið með sér. Slíkur friður er einskis virði, sá friður er sannkallaður gervifriður.

Mosi 

Bush: Von vaknar á ný í Írak

Hvað varð um frelsið?

Ein grundvallarstoð núverandi fjármálastefnu þess opinbera er að fyrirtækin fái sem mest frelsi og ekki megi leggja neina steina í götu þeirra. Kaupþing er fyrirtæki hvers tekjur eru h.u.b. 70% erlendar en einungis 30% af rekstri hér á landi. Eignir fyrirtækisins eru einnig að verulegu leyti erlendis. Það ber því nokkuð skökku við að aðaldriffjöður Laissez-faire efnahagsstefnunnar á Íslandi sá þrándur í götu sem verður til að fyrirtæki þetta fær eigi að haga sínum fjármálum nema dansa eftir pípu þessara meistara.

Nú hafa íslensk fyrirtæki fengið heimild Davíðs bankastjóra að skrá bókhald sitt í hvaða mynt sem er. Því er eðlilegt að eftirfarandi spurning brenni á vörum margra: Er verið að mismuna fyrirtækjunum eftir einhverjum forskriftum eða öðrum hvötum? Ef svo er þá þarf að rökstyðja betur þessa afstöðu.

Ef sú efnahagsstefna sem kennd hefur verið við Laissez-faire á að vera áfram það leiðarljós á Íslandi, þá á ekki undir neinum ástæðum að leggja hömlur á fyrirtæki hvort þau vilja færa og skrá bókhald sitt í íslenskum, dönskum, norskum eða sænskum krónum, enskum pundum, evrópskum evrum, áströlskum, bandarískum eða kanadískum dollurum, yenum eða rússneskum rúblum. Á það ekki markaðurinn sem á að ráða fremur en einhver bankamaður sem ekki hefur alltaf haft rétt fyrir sér? Seðlabankinn á ekki að hafa forræðishyggju í efnahagsmálum meira en nauðsynlegt er og hollt fyrir Íslendinga.

Mosi 

Seðlabanki andvígur evrubókhaldi fjármálafyrirtækja

Hvað á að gera við slagsmálaskrílinn?

Fyrir mörgum var það visst sport hjá sumum að abbast upp á lögregluna. Það var á þeim tíma sem á lögregluna var litið fremur sem valdtæki í höndum framkvæmdavaldsins. Þetta var e.t.v. áhrif vegna átakanna t.d. í Hvítastríðinu milli Ólafs Friðrikssonar ritstjóra Alþýðublaðsins og valdsmanna, Gúttóslagsins í nóv. 1932 og hasarinn við inngöngu í Nató 30. mars 1949.

Þessir tímar eru löngu liðnir og eiga vonandi aldrei aftur að koma upp. Fámennir hópar ungra manna eru með uppivöðslu og grípa til slagsmála. Hvers vegna? Lögreglan er í dag fyrst og fremst þjónustustofnun sem veitir alþýðu aðstoð auk þess að halda uppi lögum og reglu. Hún er einnig öryggistæki að verja borgarana gegn ólögmætum aðgerðum hvernig svo sem þær kunna að vera. En ef út af bregður þá ber yfirmaður lögreglunnar ábyrgð ef um það er að ræða.

Fyrir um 60 árum lagði velkunnugur vel menntaður borgari það til að komið yrði upp búrí á Lækjartorgi í Reykjavík. Í búrið skyldu settir uppivöðsluseggir, „óargadýr götunnar“ og hafa þá til sýnis eins og apaketti í búrum stórborganna. Þangað ætti að stinga inn alla rúðubrjóta, þá sem rífa upp blóm og tré, slagsmálahunda og alla þá sem sýna konum ofbeldi. 

Mosi vill eindregið hvetja sem flesta að lesa sér til fróðleiks þessar hugmyndir sem lesa má í ritinu: Í gróandanum eftir Kristján Albertsson sem kom út að forlagi Helgafells sama ár og Halldór Laxness fékk Nóbelinn. Þessa ágætu velrituðu bók má fá léða á öllum betri bókasöfnum landsins sem og í fornbókaverslunum. 

Kannski mætti draga þessa hugmynd aftur fram í dagsljósið og e.t.v. mætti útfæra hana e-ð öðruvísi þannig að þeim ofstopafullu „öðrum óguðlegum skálkum til viðvörunar“ eins og gjarnan dómar fyrri tíma voru rökstuddir.

Mosi 

Veittust að lögreglumönnum