Ótrúleg afglöp!

Að bendla Hallgrími Péturssyni við gyðingahatur er vægast sagt dapurlegt. Á 17. öld voru Gyðingar tortryggnir víðast hvar og má benda á fjölmörg dæmi um það á nánast öllum tímum þar sem ritaðar heimildir eru til. Þannig var ekki aðeins Marteinn Lúther með sjónarmið sem Gyðingum hefur mislíkað heldur einnig frægir rithöfundar eins og William Shaekspeare sem setti fram mjög magnaða lýsingu á Gyðing einum í Feneyjum. Frægt leikrit, Kaupmaðurinn í Feneyjum segir frá ungum kaupmanni sem skorti fjár í sívaxandi umsvifum sínum, leitar til Gyðingsins sem veitir honum mikið fé að láni. En auðvitað vildi hann tryggja að ungi kaupmaðurinn sviki sig ekki um endurgreiðslu og krafðist mjög óvenjulegrar tryggingar sem verður einn af hápunktunum í heimsbókmenntunum. Í ljósi bankahrunsins á Íslandi væri e.t.v. þörf á að færa þetta leikrit aftur upp á fjalirnar enda er meginkjarni leikritsins sú siðferðislega spurning og álitamál sem enska skáldið setur fram.

Annar enskur rithöfundur, Charles Dickens, ritaði fræga skáldsögu, Oliwer Twist sem lýsir undirheimum Lúndúnaborgar þar sem Gyðingurinn Fagin er ein af aðalpersónum sögunnar.

Og í leikgerð Emils Thoroddsen af skáldsögu afa síns, Manni og konu, er ágjarni og undirförulli presturinn, séra Sigvaldi, gjarnan sýndur með eitt ægilegasta gyðinganef sem sést hefur á nokkru leiksviði norðan Alpafjalla! 

Það verða næg verkefni hjá íslenska fornleifafræðingnum nú búsettum í Kaupmannahöfn að þefa uppi „andgyðinglegan“ áróður sem leynist víða, hafa upp á öllu mögulegu sem ómögulegu og kemur þessum tómstundum hans að gagni. Það verður lítið eftir af almennilegum bókmenntum ef allt eigi að ritskoða og banna.

Gyðingar eru vænsta fólk upp til hópa. En öfgarnar geta dregið hvern sem er út í tóma vitleysu. Þar eru að sjálfsögðu ekki við Gyðinga eina að saka, heldur allar öfgastefnur hvort sem þær eru pólitískar eða trúarlegar. Auðvitað vita allir að Gyðingar hafa átt oft erfitt uppdráttar og þurftu víða að hrekjast. Kunn er sagan um Hollendinginn fljúgandi sem þýska tónskáldið Richard Wagner gerði heimsþekkt með óperu sinni (vill fornleifafræðingurinn ekki banna það verk líka?).

Kannski Gyðingar hefðu betur lagt kapp á að leggja meiri rækt við að aðlagast betur því umhverfi sem þeir bjuggu í víða um heim ekki aðeins núna, heldur ALLTAF. Mörgum hefur tekist það og hafa aðlagast öðrum menningarsamfélögum með mikillri prýði. Það fer fyrir brjóstið á venjulegu fólki að þeir telja sig vera „guðs útvalin þjóð“ og með skírskotu ní það telja stjórnvöld í Ísrael að þeim sé nánast allt heimilt. Verst er að stjórnvöld í Ísrael kynda undir andóf og tortryggni gegn sér og kannski sannast þar það gamalkunna: að sjálfum er maðurinn sjálfum sér verstur. Þar þarf ekki annað að koma til, hvorki gyðingahatur né einhver önnur afleit sjónarmið.

En megum við fá að hafa okkar Passíusálma í friði, sem og önnur ómetanleg listaverk.

Við skulum biðja fyrir Vilhjálmi fornleifafræðing, sem virðist hafa umturnast til Gyðingsdóms. Ekki veitir af að biðja fyrir manni sem orðið hefur fyrir síðkomnum bernskubrekum.

Góðar stundir!

Mótmælir lestri Passíusálmanna